Nenen Geremia-Lachica/Bag-ong Bahit

Ang adlaw nagbutlak liwan
Agud atun pangitaun kag pangilalahun
ang kutub ka nabilin kang atun mga damgo

Indi mag-ugut, indi maghibi
Kon ang imo lapis kag papel wara run
Tandai lang kon ano ang imo nakita
Kag ginbatyag sa kadya nga mga inadlaw
Hay sa indi magbuhay ang imo mga tinaga
Mangin busay nga magailig

Manultol ka suba, mga bubon, mga sapa
Kag kabay pa makabulong sa urihi
Kang kauhaw nga sa dughan nagdapo.

Follow Balay Sugidanun on WordPress.com

Sa Akun mga Kasimanwa, mga Follower, Kaibigan, at Bisita ng Balay Sugidanun –

Happy New Year!

Here’s the WordPress Annual Report of our performance:

The WordPress.com stats helper monkeys prepared a 2013 annual report for this blog.

Here’s an excerpt:

The Louvre Museum has 8.5 million visitors per year. This blog was viewed about 140,000 times in 2013. If it were an exhibit at the Louvre Museum, it would take about 6 days for that many people to see it.

Click here to see the complete report.

Pangga Gen/taga-uma@manila

Gintugro kanatun kang 2013 ang reyalidad kang mga ideya sa 1) pag-Blog kaimaw ang global Kinaray-a. Duro gid nga salamat Nay Elma ‘Nenen’ Asyon-McKeown, Nang Jigsz Nietes ,miga Bernadette Gumawa-Martinez, Nang Nenen Geremia-Lachica, Nong Rex “Eking” Frencillo, sa lagawan natun nga migo Dennis Monterde, kag sa atun miga Aimee Andaya-Hilger, 2) pag-Mapa kang lengguwahe, sensibilidad, kag mga komon natun nga eksperyensya bilang mga Bisaya kag Filipino paagi sa Dagyaw kang mga abyan natun nga manunulat sa iba nga rehiyon sa pungsod, amo man sa iba nga nasyon. Salamat gid nga nagkilalahay kita ni kasimanwa Joselito “Pajo” Padulla. Nagdagyaw man sanday: miga Cecil Garapan-Kim nga sa South Korea, halin sa Bicol ang sagad ko nga abyan nga si Kristian Sendon Cordero, halin sa Quezon kag Manila, ang top-rater nga si Joselito “Joey” de los Reyes , Mark Angeles,, si Vijae Alquisola, ang Cebuana natun nga miga nga si Kei Valmoria-Bughaw, ang sangka Palanca Hall of Fame Awardee natun halin sa Panay nga si Peter Solis Nery, ang atun Tatay kag Maninoy, Palanca Hall of Fame Awardee kag Metrobank Outstanding Teacher, ang akun maestro kag ‘discoverer’ sa UPV Sir Leoncio P. Deriada , amo man ang lubad natun paagto sa Filipino kang istorya sa Hiligaynon kang maestra ko man sa UPV kag hangkilan nga manunulat nga si Ma’am Alice Tan-Gonzales, kag si Jesus Insilada. Rugyan man ang mga interesante natun nga manunulat, produkto kang IYAS Workshop nga sanday Atty. JP Cunada, Nikos Primavera, Carmie Flor Ortego kag Winston Gallo, amo man ang mga beterano nga manunulat sa Hiligaynon: halin sa Bacolod, si Fundador “Fundi” Mytor Tipon II kag halin Iloilo, si Agnes Espano-Dimzon. Bag-o magtakup ang tuig, napaambit man kanatun sa Ingles ni Ramil P. Martinez ang sugpon kang nagdaug na nga piyesa sa panaysayun sa Padya Kinaray-a 2012, kag dugang nakapaambit ka andang mga bag-ong sinulatan sanday Gil Montinola, Mike Orquejo, kag Norman Darap, kag 3) pag-Convert sa animation kang sugidanun-pangbata ni Michael “Mike” Orquejo nga “Alimango sa Bakhawan.”

Mabasa man rugya kag makita ang mga orihinal nga proyekto ka akun mga estudyante sa kurso nga Introduction to Literature kag literature elective sa Philippine Epics, partikular sa Hinilawod.

Salamat, paagi sa atun kaugalingon nga mga istorya, mas nakilala natun ang isara kag isara kag ang mga butang nga nagatabid kanatun bilang katawhan kag komunidad.

Salamat man sa mga nagkomento, nagshare, nag-retweet, nag-subscribe. Sa pagbukas kang tuig, duro ang atun nabaton nga notification kang mga bag-o nga follower kag subscriber.

Mabudlay ang magsulat, hay dya sangka pagtugyan sa publiko kang mga kamatuoran parte kanatun. Mahimo himuon kang iba nga panaming kontra kanatun, ukon pasipad-an. Laum ko nga ang atun kaisug kag kaalwan sa pagpapambit makabulig sa pagpatungkad indi lamang kang atun kasagad kundi labaw sa tanan, kang atun pagka-sensitibo kag pasunaid para sa kaaraydan kang isara kag isara kag kang komunidad.

Gusto ko ang atun tinaga nga pag-ulikid. Nagatikang ikaw parayu, paagto sa paraabuton, sa bag-o nga lugar ukon estado sa kabuhi, pero nagabalikid. Hay may kabalaka. Sa pensar kag tagipusuon ang presensya, amo man sa pisikal nga aksyon, bangud may memorya kag handum nga naga-angut kanatun. Kag pag-inugali. “The Unbearable Lightness of Being” nga ginatawag kag Chekoslovakian nga nobelista nga si Milan Kundera. Indi ikaw makapag-usto lupad-lupad hay may bug-at nga nagapugung: ang pamilya natun sa probinsya, ang atun komunidad nga daw-sa-pinabay-an-kang-gobyerno, ang atun namat-an nga pulong kag tradisyon, ang pinalangga nga ginadara sa pensar kag dughan.

PADAYON SA 2014: PAGTAPOS KANG MGA NAUMPISAHAN KAG LABI NGA PAG-ISTORYA KANG MGA ISTORYA KANG ATUN KOMUNIDAD

Nagbukas ang 2014 sa implementasyon natun kang Dagyaw sa Antique Project, ang atun sabat kay super typhoon Yolanda. Nangin klaro nga dyang community-work sangka butang nga mas ma-share ko sa akun mga bugto, sa bilog nga pamilya, sa mga ka-barangay – sa mas duro pa nga tawo. Nalipay ako nga sa una nga higayon, nakita ko in-action ang amun kalibaynan, sa anang professional nga kapasidad bilang manunudlo kang psychology kag graduate student, kang tana ang manguna kag magdesinyo kang psychosocial support.

Labi nga natugruan ka ngaran ang gusto ko matabo, ang direksyon nga gusto ko tultulon: social innovation. Ang ginahimo natun makabig nga pagdesinyo kang mga creative solution para makasabat kang panghangkat sa komunidad. Ginatinguhaan natun dya paagi sa pagsandig sa atun espesyalisasyon sa pagsulat kag pagtudlo kag ginakurit ang aragyan para sa pag-abot kang adlaw nga mas makadara kita kang isara pa – mas kongkreto – nga solusyon sa kapigaduhon: parangabuhian (livelihood project).

Ukon ang sangka tool ukon mekanismo para makabulig hagan-hagan kang mga problema sa atun komunidad parehas kang kaimulon sa imahinasyon kag katamad sa pagpaugwad kang kaugalingon nga kinaiya hay nagasarig lang sa grasya halin sa langit, halin sa abroad, halin sa mga paryente, ukon mahimo halin sa gobyerno (hal. nagabaton kang ‘Pantawid-Gutom’ nga ayuda). Mabasa rugya kag masundan ninyo dyang gintuyo natun.

ANG ATUN KONTEKSTO KAG KAMATUORAN BILANG DUGANG NGA KUSOG, KAG KASINAW

Antes makauli sa amun sa Dao, matumbo anay imong buli sa kirikid-ul nga dalan. May nasemento ruman. Kabay pa masugpunan. May cellphone halos tanan sa amun barangay. Saku gani sa pag-Facebook. Pero hasta kadya, nagasag-ub gihapon sa awang nga karaguton ang tubod nga tubig kag sa bomba nga tuktukun sa tunga kang taramnanan. Koryente de-motor ang gapapuswak ka tubig sa amun sulod ka balay. Kis-a ninit hay gapatubod man sa mga pihak-balay. Ga-amot sanda, e. Antes dya matabo, gintipon man namun magbugto ang amun suweldo para pakutkot, pa-awang, bakal ka motor kag mga tubo, kang duro pa nga materyales. Nagapasagud kami ka idik, ka baka, ka kanding. Pero kulang gihapon ang kita ka manugsagud, s’yempre, hay mahal run man ang tanan kadya. Bisan mga laswa. In short, duro man nga mga tawo sa atun ang tandus: aga-hapon gabalik-balik sa uma; patay-patay obra, pero man-an natun nga hasta sa kamatayun, ang ginatawag nga ‘hamungaya nga pagpangabuhi’ daw indi gid matirawan.

Isara sa rason ang kamatuoran nga kulang ang atun kabarangayan sa ginatawag nga ‘access’ sa mga suporta kag pondo kang atun gobyerno. Man-an n’yo man kun ano ka lawid nga istorya, liko-liko pa, antes makaabot ang sangka ayuda sa binukid kag mga isla.

Ginaistorya ko dya bangud kadyang mga nagriligad nga tuig, ilabi na kang maumpisahan ko dyang Balay Sugidanun, nakita ko ang akun kaugalingon sa tunga kang mga meeting (hal. pagplano, pag-evaluate kag pag-apruba ka mga proyekto) nga nagapamangkot sa akun kaugalingon nga: what does this mean to my community? Bukon kita si Darna kag indi natun kinahanglan lukduhon ang kasakit sining kabuhi sa ining dutang natawhan pero bangud kamatuoran man ang kamatayun, ilabi na sa panahon kang climate change, mga man-made kag natural disaster, balatian, kag bisan gani nagatindug lang ikaw ukon nagapungko, ‘fight hasta malipong,’ kun sa hambal pa ka mga bugoy.

‘Only by struggle,’ tesis kang sangka rebolusyonaryo natun nga manunulat, kritiko, iskolar nga si Epifanio “Sonny” San Juan, Jr.

Himuon natun ang atun masarangan. Napamatud-an kang nagriligad nga mga bagyo kag linog nga mas masarigan natun ang atun mga kaugalingon kag ang atun lokal nga mga komunidad – ang paghugpong kang mga indibidwal kag mga pribado nga grupo – luwas kag sobra sa ginahimo para kanatun kang atun gobyerno.

Importante kanatun ang kahilwayan (creative freedom) kag sense of empowerment and ownership (hal. kita mismo, kag/ukon ang komunidad ang nagapanag-iya ka atun mga nahimo – produkto man ukon serbisyo – kag ang may kontrol rugya.

Rugya ang pokus natun kadya nga tuig, ang gusto matapos sa atun pagpadayon:

Ginasukot run ako kang DLSU sa akun ikarwa nga nobela. Kinahanglan ma-submit ko sa katapusan kang Abril. Pagkatapos kadya, pwede ako maka-apply hasta darwa ka grant para man sa mga proyekto natun rugya.

Sa amo nga bagay, pasensyaha ninyo kun mabutwa-butwa gilang anay ang akun ka-gwapa online. Welcome gihapon sa pagpadara ka inyong bag-o nga sinulatan. Pero indi run kita mangin mas aktibo sa pag-blog kaysa 2013: mas gamitun natun ang oras kag enerhiya kadya sa pag-mapa kang mga tema sa mga naani natun nga produkto. Sangka mapuslanon nga rebyu/critical essay + biswalisasyon .

Gusto man namun nga magbugto nga magbalik kag mag-pokus sa amun barangay, sa pag-paambit kang amun propesyonal nga ikasarang. Gina-plano namun dya umpisahan sa pagtigayon kang strategic planning kag workshop nga may mabaskog nga cultural agenda [Makaun bala ang kultura? Paano?] kaimaw ang mga opisyales kang barangay.

Kabay padayon kita tugruan kang mayad nga lawas, ipahilayo sa bisan ano nga katalagman, kag idar-un pa sa duro nga mga mayad kag mabinungahon nga mga oportunidad.

Padayon!

-Pangga Gen

Pangga Gen/taga-uma@manila

Nag-order ako kang ‘Sikreto ni Maria,’ ang specialty menu sa amo nga adlaw. Kag nakautuy-utuy ako kadlaw (hipus lang, s’yempre: daw buang:) bangud nahambal sa kaugalingon nga ‘burung ko man daw nga daw ginatulud gid ako nga rugya maagto, gali kara hay rugya ko masulat – sa pensar – ang una nga pahina kang nobela.’ May ginakabig run ako nga una nga pahina, s’yempre, pero hay, feeling ko, mas amo dya. Hay, may amo ako kadya nga ka-artehan kun nagasulat – kag nagabatyag.

Teknikal ang pagsulat, pero, kag, bahul nga porsyon kadya, intuitive man – gid.

Te, rugya ang nasulat ko – dasig lang – kang Sabado. Basi may tiempo kamo sa pag-feedback, pasalamatan ko gid: tampuyung man ukun ituk. Hay sa matuud lang man, gasulud man ang pamensarun nga ‘Yugs, daw wara man dya it pulus ang ginasulat ko. Dyang pagsulat. Sagi gid takun ka ‘limpyo’ kang pahina kada pahina pagkatapos, laktudan lang man kang evaluator ukon kang manugbasa.’

Masabat ang sangka bahin kang utuk nga ‘pero wara bay kita nagasulat para sa amo nga rason kundi sa katumanan – sa pag-appropriate – kang limug nga ginapamatian mo sa pensar kag kang mga hitabo nga ginapanan-awan (mind’s eye)? Sigeha lang, may isara ukon darwa nga maka-gets kanimo.’:):)

Sangka darayunan sa Mandala Spa & Resort sa Boracay /GLAsenjo/Hulyo2013

ANTES ANG UMPISA

Pauna, Sangka Kumpesar

Nagaturo ang tun-og sa mga dahon kang saging-saging kag bakhaw, nagabasa kang uhot nga natumpok sa andang puno, diin nagahumlad ang sangka makul.

Ginkaun ko dya kaina sa kusina ni Acay Amba sa Sugidanun Inc. bilang fresh king oyster abalone, lakut ang woodear nga wara it iba kundi ang talinga kang balabaw nga nagatubu sa patay nga kahoy, rugya nahamyang sa dalan, sa guwa, sa kilid kang baba kang Kuweba kang Kurulaknit sa Bukid Yapak, sa dyang isla nga ginatawag Boracay. Sa mapati man kamo ukun sa indi, naghalin dyang ngaran sa ‘bura ni Acay.’

Matuod, wara it iba run nga kahulugan dyang isla kanakun kundi ang mga sugidanun ni Acay Amba: ang pagkadura ka anang tatay, si Mal-am Nito, nga daw ginlamon kuno kang kabukidan kadyang isla, ang pagpabitay (ukun binitay?) nanday Henry Butler II, ang ermitanyo nga doktor nga Kano sa guab kang Diniwid kag ni Matapunay, ang Ati nga lin-ay, kag si Nonoy ‘Itik,’ alyas Bakero Boy, nga nagpasimpalad sa pagsagap kang mal-am nga kahoy nga inyam agud madagit kang pispis kang mga Ati kag malagaw rapit sa adlaw para sa anang pagkabanhaw.

Rapuyut pamatian, daw tig-ab sa ibos nga himo sa bag-ong ani nga pilit. Bisan pa, nagduha-duha ako sa pagtuman kadyang lihog kanakun ni Acay Amba: sa pagpamati, para isulat, bisan pa (hay) panahon run kadya nga mas ginalantaw ang sugidanun kaysa ginabasa. ‘Cliché,’ kadlaw ko, ang una ko nga sabat kana kang mabatian ang anang limug sa cellphone. Sa America run ako, naga-grocery sa amo nga oras sa Whole Foods sa Austin, nagabutang sa cart kang darwa ka putus kang saging nga rikondal, organic. ‘Man-an mo man nga buhay run ako wara pagsulat. Amo bay gani dya ang ginasukna mo kanakun nga bahul ko nga sala? Luwas sa akun pag-migrate? Nalipat ‘kaw haw: blogger lang man bay takun, bukun writer.’

Nag-utuy-utuy kadlaw si Acay Amba, daw lagpok kang nagahurulug nga batwan. Pinurut ko dya nga nakauli sa liko-liko nga dalan kang Antique ang amun istorya, kag nagpahuway rugto sa bahul nga bato sa Siran-an Hot Spring sa Anini-y.

Man, bat-ulan gid dyang si Acay Amba, dyang atun manugsugidanun. Mapati kamo kanakun, hay bisan si Nonoy Itik gani, nagriligid dun sa banglid kag bisan daw palidun dun kang grabe kabaskug nga hangin sa Sitio Bolabog, wara na gihapon ginpauntat sa pagpasimpalad kun wara na ginpasikto kana nga man-an na ang himuon para mapierde ang maranhig.

Rugya ako kar-un nga adlaw sa Boracay, sangka cliché. Kun nadumduman ninyo, halin pa sa mga nobela ni Jose Rizal, nagaumpisa dya sa pag-uli, sa pagbalik kang bida sa anang banwa. Bisan pa, sa tuod lang, bukun ako ang bida rugya kundi si Acay Amba. Bukun dya parte kanakun, kundi parte sa handum ni Acay Amba nga mabantala sa bilog nga kalibutan ang sugidanun nanda nga mga Ati (bisan pa sangka kalibugan tana). Huod, may amo (gihapon) tana kadya nga handum kag dumut, nga daw mapondo ang tanan kag mamati kana, hay may ginahuptan tana nga sugidanun kang Boracay, dyang Station 1, 2, 3, bilang mga burial ground, sacred ground kang mga Ati nga huod, pamatian kang gobyerno agud itugro kananda ang ginapakigbato nga ancestral domain.

Na-blog ko run sa Simply Ging-ging sa WordPress, si Erap pa ang presidente, nga bukun run tana ang magkahagugma nga nagasiubay sa payong kag nagakupuay ang kahulugan kang uran kanakun, bukun bisan kang pagkalagtum kang mga tanum. Pero sa gihapon, cliché man, nag-uli ako, rugya nagabalik, kag sa edad nga 32, matuon maglangoy.

Nagatindug ako, rugya kadyang aga, sa baba kang Kuweba kang Kurulaknit sa Bukid Yapak. Nagaidlak ang tun-og sa mga dahon kang saging-saging kag bakhaw kag nagahumlad ang sangka makul sa uhot. Rugto sa Station 1, sa Sugidanun Inc., nahaya si Acay Amba, ikatlo run ka adlaw.

Isara pa ruman ka cliché: kun san-o may patay, amo kag makauli. Daw lahug man, bisan pa tuod (ukun bangud tuod) kang mga tawo nga kuno nagasulud lang sa simbahan kun kasal-bunyag-lubung. Duro-duro run man ka nobela kag pelikula ang nagapakita nga kaimaw sa kamatayun ka sangka importante nga karakter, ang pagkadiskubre kang sangka sikreto, kang sangka paranubliun, ukun ang pagtukib sa kamatuoran, ukun ang pagsagap sa sangka tawo. Tanan dya, mahimo mahambal nga rugya man sa sugidanun ni Acay Amba.

Pangumpisar: Wara ako nagapanagap kang kaluwasan sa sala, ukun kang sangka sahi kang pagkabanhaw, parehas ni Nonoy Itik. Pero nagpasugut ako sa dyang gusto ni Acay Amba agud madara kana dyang anang kamatayun.

Masaburan ko dya sa akun laway: pinabukalan nga makul nga nasawsaw sa sinamak.

(NAGAPADAYON)

Na-retrieve via google sa http://www.jessicarulestheuniverse.com/2013/12/23/something-amazing-just-happened/

Dennis Monterde/Ang Lagawan

Pero, danay kaw. May coffee shop idto ay hud, hapit ta anay. Sa sulod, si Fabian imaw kang anang professor kag classmates nagadiskurso kon ano ang mayad nga mangin sistema kang atun gobyerno ukon setup kang sosyudad. Nakaingganyo lang pamatian ang purtika ni Fabian parti sa mga pagsuya na sa mga revisionist nga nagapasidangug kay Aguinaldo bilang hero kono kang Katipunan, sa nagadumara kang atun gobyerno nga sa gihapon rugyan ang hindi matapos-tapos nga kurapsyon, naga-lala pa gani.

Mabatian pa gani ang aphorism ni Machiavelli nga “the ends justify the means.” Paano dya isayudon? Nga kadya, ang ends: majority sa Pilipinas imol, nga nagaraku ang wara ti permanente nga obra/pangarabuhian, nagaraku ang atun populasyon (malab-ot sa 100 milyon run kadya nga tuig), nga duro gihapon mas pili-un makanagap kang oportunidad overseas patas kang pagduro man kang mga mall para baraklan kang mga produkto nga gina-endorse patas ni Kris Aquino kag maturukan kang pelikula halin sa Hollywood ukon nanday Vic Sotto kag Vice Ganda; kag ang means: amo ang corrupt ang gobyerno, tungud may problema sa edukasyon? Ginapamatian lang si Fabian kang anang professor, nakanugunan gani tanda kay Fabian. Raad kono itapuson na ang kurso na sa Law School.

Hapitan ta si Joaquin nga gin-semento ang anang kahig hay naaksidente. Naubos ang tanan nanda nga napundar kang sawa na nga si Eliza – mga gamit sa karinderya kag ginasagod-sagod nga sangka baboy – para pambayad sa gin-utang nanda kay Magda para sa pagpa-ospital. Ti wara-wara run gid e sanda mag-asawa nga darwa pa bata da luwas pa sa bugto ni Eliza nga kananda naga-tiner kag nagasapi-sapi. Si Magda man nga dya nga pwerti mamigus kon manukot kang utang. Hay dagil tana lang man ang sarang marapitan para utangan, haros ubuson na tanan nga may dyan sa naga-utang kana maski pa ang singsing nga ginatago-tago ni Eliza halin pa sa tatay na. Wara ti pagulikid sa isigkataho si Magda. Angay na kadya ang tipikal nga mga kapitalista sa atun sosyudad – nga ang gina-ulikid lang gid amo ang mapabahul ang andang ginansya, nga ang ginapangamuyo amo ang maduro ang magbakal kang anang produkto kag mabuul nga endorser ang mga sikat nga mga artista.

Sa pagkapisan ni Joaquin, gin-antus na nga maglibud kang mga pirated DVD agud lang daan mabawi ang ginprinda ni Eliza nga singsing maski nakasaklay kag nagapiang-piang pa. Samtang si Eliza tana, nagmaligya kang sari-sari nga mga laswa nga ginalibud na sa ginatulod-tulod nga kariton. Kang sa urihi nga daw wara it madangtan ang piglibud-libud na kang DVD kag sa deperado nagpakitluoy nalang tana kay Magda para sa singsing kang sawa na, pero wara gid. Nga sa desperasyon, sa ugut, sa ungul na siguro hinali nga ginkuga si Magda. Syagit eh si Magda dayon ngayo tabang sa niwangun na nga bulig.

Naglagyo run lang si Joaquin kag nangita kang ibang obra – bulig sa mga obrero nga naga-finishing kang sangka bahul nga balay.

Si Fabian, nga naga-bale man kay Magda, naobserbar na kon daw ano gid man dya kapintas. Sa urihi kang di na run man mapunggan ang ugali ni Magda, sangka gabii, natabo ang di dapat – binuno na si Magda kag ang bata na nga dalaginding. Kag dayon naglagyo. Nga daw sa may kaaraydan bala ang patyun ang sangka mapintas nga taho? Nga daw sa mayad bala ang ideya nga buhinan/patyun ang nagapamigus ang hindi natun gusto nga taho?

Ang nasal-an nga nagpatay, amo si Joaquin (hay kinuga na bay si Magda antes maglagyo.) Kag wara run man ti iba nga suspect maluwas kana. Napriso si Joaquin samtang si Fabian nangita kang ma-obrahan sa sangka fastfood restaurant.
Kon may sara nga bahul man ako nga natalumpangdan sa paglagaw ko sa lugar ni Joaquin kag ni Fabian, amo ang ang pagsugalaw kang konsepto kang “pamilya” ni Joaquin (kag kang anang sawa nga si Eliza) kag ni Fabian:

Sangka bes, na-istorya ni Eliza nga raad kon ginsugtan na lang si Joaquin nga mag-obra sa overseas kato, siguro hindi dya natabo. Pero hay nagpromisar tanda sa sara kag sara kang bag-ong kasal sanda nga maski ano matabu, hindi nanda pagbayaan ang sara kag sara. Nga di nanda gusto nga magbahul ang mga bata nanda nga wara ang sara kananda. Nga bahul gani balay n’yo, taas pader nga semento, duro bag-o nga siripalun kang mga bata, pero diin ang nanay kang mga bata – idto sa Hongkong nagangamuhan, ang tatay – ga-obra sa Saudi. Wara man sa naga-judge, pero siguro kuon na, amo ra ang andang prinsipyo- nga buo pirmi ang andang pamilya.

Sangka bes, nag-uli si Fabian sa andang balay, nasadyahan ang anang manang nga si Hoda nga nag-kombense gani kana nga rugyan run lang matiner hay okay run man ang tanan. Hekta-hektarya ang farm ni manang na, kag sarang na dya gastusan kon gusto na magbalik sa Law school. Pero may ginhambal Joaquin nga kono wara run tana nagapati sa konsepto kang “pamilya”. Nga ang andang ginikanan sa ibang lugar, marayu, nga ang gina-isip lang amo ang magpadara kang kwarta para kananda. Nga dysfunctional ang andang pamilya.

Sa urihi, nabinagbinag ko nga ang tanan, daw sa wara lang, daw sa aso lang nga amat-amat magadura. Huod, reklamo kita nga reklamo, amo dya amo to. Pero daw hasta dyan lang? Kon isipun may mga natabu run nga patas kang pork-barrel scandal pero kon turukun, daw kabudlay isipun nga may something-significant dya nga madangtan. Gina-dumarahan gihapon kita kang pareho nanday pogi, sexy at tanda. Kag siguro pagadumarahan gihapon kita kang iba-iba nanda nga bersyon.

Nga kon wara kita ti himuon, padayon lang man gihapon ang tanan. Kon magrumentado kaw tungod sa social injustices, may 5 minutes fame kaw siguro kon mabalita sensationally sa 24 Oras o sa TV Patrol, pero ma-consider lang dya nga isolated case kag padayon lang ang tanan, amo man sa gihapon ang sistema, ang social paradigm. Nga kalabanan mangusul kon magdasu-dasu kag magpadara sa taas kang emosyon. Nga kulang gid man kita kang sense of history? Nga dali natun ginalipatan ang nagkaratabu sa atun nasyon? Diin ang bilyones nga ill-gotten wealth kang mga Marcos? Andut nangin senador si Bongbong? Ano run ang progreso kang kaso ni GMA? Kang Ampatuan Massacre? Diin run si Palparan?

Kang paghalin ko pagkatapos kang haros apat ka oras nga lagaw sa lugar ni Joaquin kag ni Fabian, daw wara ti nag-bago sa tanan – nga ang ginapanawan ko pauli, ang lugar ko nga ginahulagan, lugar kang sari-sari nga mga Eliza, Hoda, Magda, Joaquin, kag Fabian.

‘Eksena sa Janlagasi’ / Rene Sibulangcal.

Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw

Ang Pagpakamaayo amo ang pangarwa nga tinaga sunod sa nauna nga akun run napaambit kaninyo, ang Pagpatawad, sa diin may kabaskug nga gahum nga epektibo sa pamilya bisan indi natun pirme dya ginausar. Mabasahan sa Bibliya ang istorya kang magbugto (twins) nga Esau kag Jacob nga bata nanday Isaac kag Rebecca. Bisan irimaw nga nagbahul, magkaiba ang anda nga ugali. Si Jacob gapabilin sa balay, pirme nagatuon imaw sa Tatay kag Lolo nga si Abraham. Pero si Esau gusto mag-hunting kag pirme wara sa balay. Isara pa paborito nga bata ni Rebecca si Jacob. Rugya maturuk ninyo ang sitwasyon kon papaano nga ang masakit nga ginabatyag ni Esau kang indi nabaton ang tinaga kang pagpakamaayo halin sa Tatay na. Siguro si Esau may edad run man kag may asawa kag kabataan, pero si Esau naghiribihun ka tama.

Kon sa panahon natun dya natabo, makuon ta nga si Esau isara ka guwapo, maskulado nga tawo nga nbagay ibutang sa Outdoorsman Magazine. Pero tungud sa natabo nga naurihi ang pag-abot sa balay kag indi nabuol ang pagpakamaayo kang Tatay na, sobra ang paghiribiun na, daw bata nga nasakitan gid ka tama kag gapangayo sa Tatay na nga itugru man kana ang pagpakamaayo. Pangarwa run dya nga beses ginbul-an ka birthright kay ginbakal dya ni Jacob kana kang nagpauli si Esau nga nagutom katama kag ginpakaun ni Jacob baylo ka anang birthright. Sagrado ang pribilehiyo nga ginakalipay kang una nga bata: dya ang pagpanubli kag ang masunod sa Tatay na nga isara ka pangulo kang pamilya. Amo ang mangin deboto sa pagserbisyo sa Dios kag ang sa mga sagrado nga tradisyon ka panimalay. Duro ang atun mabuol nga leksyon sa amo nga kabuhi ni Esau nga napierde.

Amo man para sa mga ginikanan nga may favoritism sa andang kabataan.

Sa akun na-eksperyensyahan sa akun mismo nga pamilya, ang Tatay ka akun tatlo ka kabataan ang paborito na nga bata amo gid ang kamagurangan. Indi sa mga materyal nga bagay kundi sa pagtugro na ka oras sa mga bata. Sa kagurangnan nga bata ang gindidikaran na sa pagtudlo obra kag pagkid-an kang kon ano pa nga butang. Dya sa urihi akun man gid naintiendihan kon andut. Suno run man sa hambal kang pangarwa kag agut ko nga bata, “Wara si Tatay katudlo kanakun kon paano kay ako pangarwa lamang.”

Ang agut naghambal man nga: “Ako bata pa kag wara run tana, wara na gid ako natudluan.” Masakit man isipun kag batyagun ang mga hambal kang darwa, matuod man gid. Pero dya ginhambalan ko lang sanda nga “Magkaiba nga talento ang gintugro kaninyo; grasya para sa kada isara gani himuon mo suno sa imo pagsarig kag magkaiba man ang inyo gusto nga magbugto kag itun-an lamang kay mahimo mo sa urihi ang imo magustuhan. Kag indi magkalipat magbinuligay kamo nga tatlo.” Kabay nga bisan rayuay sanda nga magbugto kag kon wara run man ako nga maimaw nanda, ginapangamuyo ko gid nga ang akun pagtudlo magapabilin sa anda mga tagipusuon ilabi na gid ang indi magkalipat magsalig sa Dios. Salamat kag dayawun ang Ginuo.

Sa tagsa ka persona, ang madalum nga ginabatyag sa tagipusuon amo ang pagbuol kang approval kang ginikanan; confidence nga kilala gid kita kang atun Nanay kag Tatay, palangga kag importante sa kabuhi kag ginapabugal gid kita nanda. Pareho kang kinder nga bata nga naga-drawing, gintawag ang Nanay: “Lantawa ang akun ginhimo.” Ang bata nga gahulat kag nahadluk samtang ang Nanay ga-check basa kang ana grado, kag ang high-schooler nga nagadali-dali agto sa Nanay nga naga-preparar maagto sa Prom: “Ano mahambal mo sa bayo ko?” Kag ang may edad nga may bag-o run nga obra, may amiga o amigo run, kag dya nagahulat nga mabatian ang hambal: “Well Done!”

Ang tanan nagapangita ka pareho nga butang dya indi ma-outgrow nga ginakinahanglan, kag amo dya ang pagpakamaayo kang ginikanan.

May nabatian ako halin sa mga tawo: “Indi ko run kinahanglan ang pagpakamaayo. Indi ko man ria nabuol sa akun mga ginikanan pero ok man ako.” Kag akun man nakita sa pareho nga tawo nga may pagbag-o kang may nabuol nga pagpakamaayo halin sa ginikanan. Nabatian ko ang hambal nga, “Indi ako magbuol kang kon ano nga bagay sa akun Tatay.” Pero pareho man nga tawo nagadali-dali sa pag-uli para lamang mabuol ang pagpakamaayo kang Tatay bag-o mapatay. Mabatyagan nga may something sa tagipusuon kang kada isara nga nagakinahanglan kang pagpakamaayo. Gasarig ako nga mabatyagan gid sa kabuhi nimo mismo kadya gid nga adlaw.

Ang akun pangamuyo: Amay, akun napensaran ang deperensya nga natung-an sa pagpangayo sa iba ka pagpatawad kag ang Imo pagpatawad kay Imo ginpromisa nga may kaluoy, pero indi ako sigurado nga ako may promisa halin sa akun pamilya. Buligi ako nga mangin prepararado sa pagpatawad sa akun mga ginapalangga nga indi sanda magduha-duha sa pagpangayo patawad halin kanakun. Tugrui kami kang kaisug nga kinahanglan maatubang nga makapatawad. Bahul nga parte sa kabuhi ang pamilya, gani dapat mag-umpisa dya kanakun mismo. Itugro ang Imo pagpakamaayo. Itugro mo kanamun nga tanan kag salamat, sa ngalan ni Jesus, Amen.

‘Magbugto’ /Rene Sibulangcal

Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw

Ang pagpakamaayo indi lamang nagapahayag nga ‘Bata, ay kamayad kag kabuot kanimo, manami ‘kaw magsipal ka bola.’ Ukon, ‘Wow! Nanay, ang imo nga bata ka-guwapo kag maaram gid.’ Amo dya ang pagpahayag nga pabor kang ginikanan, may pagbaton kag kaayuhan nga naghalin sa ana nga persona, indi lamang sa andang panurukan kag naabot kundi ang pinakapersona sa diin importante sa ginikanan kag sa kabuhi kang bata. Kita may ikasarang nga gahum sa paghambal ka mga tinaga nga pagpakamaayo kag dya makatugro kalipay kag kabaskug nga magapabilin sa tagsa ka tagipusuon.

Ang pagpakamaayo nga hambal sa Hebreo nagakahulugan nga ang mga tuhod magluhod. Ang pagbendisyon formula kang hambal nga may paglaum kag pagkilala sa amo nga tawo. Sa proseso, mahimo matabo ang pagpakadungganun ukun pagpakanubu natun nga matugruan kang pagpakamaayo ukon bendisyon. Sa kultura kang Jew may seremonya nga ang tanan nga kabataan ginatugruan ka pagpakamaayo. Halin gid sa nauna nga bata, ang tanan nga kabataan ginapakamaayo ukon gina-bendisyonan. Dya nga hitabo mabasa sa Genesis 48:1 – 49:27.

May isara ka Tatay nga nagpatawag ka pagtiriripon kang ana mga abyan. Ginpalibutan ananda ang kabataan, baye man ukon laki. Pareho nga makabaton ka pagpakamaayo. Ang seremonya natabo sa ika 14 hasta 16 nga edadun ka bata. Ang kada isara nga bata ginasugid kang Tatay ang andang kabuhi kag ginatugruan ka laygay kag kon paano ang kaaram importatante sa kabuhi. Makita sa katapusan nga ang Tatay ginapataas ang bata sakay sa ana nga abaga, palibot para sa pagpasundayag ka ana kabataan sa mga abyan. Ang hambal: ‘Dya ang akun pinalangga nga bata kag akun gid dya ginakalipay.” Siguro nadumduman man ninyo ang istorya kag ang mga hambal kang Dios nga Amay kang ginpakamaayo na ang Anak nga si Hesukristo. Mabasa dya sa Matthew 3:17; 17:5.

Kanami lang batyagun kon kita ginapakamaayo ka atun mga ginikanan, mga mal-am nga paryente kag bilog nga komunidad, amo man sa atub obra. Sa adlaw-adlaw nga tanan, nagatinguha ako sa pagpakamaayo sa akun kabataan kag sa duro pa nga iba.

Ang akun pangamuyo: Amay sa Langit, salamat gid sa Imo pagpakamaayo sa akun kabuhi kag ang pagpakamaayo para sa wara ti katapusan nga kabuhi. Bangud Kanimo, Imo gintugru ang mga kaayuhan sa akun kabuhi. Buksi ang akun mga mata kag mga talinga para akun man matugro pa ang pagpakamaayo sa iba nga mga tawo, indi lamang sa hambal kundi sa buhat man. Buligi ako nga madumduman ang mga gahum kang imo pagpakamaayo sa akun kabuhi nga makatugro man sa nagasagap kang Imo pagpakamaayo. Sa ngaran ni Jesus, Amen.

IOS 7 Wallpaper.

Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw

Kon kamo nag-promisahay nga darwa, dya dapat amligan gid kag pagatumanun. Kay man kalipay ang mabatyagan kag mapadayon nga masarigan ikaw sa imo ginpromisa. Isipun mo anay kamayad ang amo nga bagay bag-o magpromisa kon bala masarangan mo nga tumanun kag kon indi gani masarangan, indi ikaw maghambal ka ipromisa mo. Indi lamang sa materyal nga bagay kundi amo man sa espirituhanun nga bagay dapat mahimo nga sa pihak kag pihak magkabagay; matugruan ka paghangup ang pagpromisa.

Ang pagpromisa isara ka napito nga tinaga kaimaw ang paghigugma, pagpatawad, pagrespeto, pagpakamaayo, pagtuo kag pagsimba iririmaw ang tagsa ka miembro ka panimalay. Dya nagabunga kang kalinong, kalipay kag kaginhawaan sa sulod ka panimalay. Labaw sa tanan, makita ang paghigugma.

Ang nagpromisa kon matuman makatugro kasadya sa isara ka ginpangakuan. Apang dya makarangga man gid ka panimalay kon ang pagpangako indi natuman kag nadura man ang paghigugma, pagsarig, pagrespeto kag pagpatawad. Ang bunga: wara it kalinungan kag kasadya kundi away lamang, maaslum kag mapait pa.

Gani importante man gid dya nga tinaga kon dya ginahimo. Kon indi nahimo, pasensiyaha na lang kay may adlaw pa nga masunod, matuman man gid rian ang pagpromisa nga may paghigugma. Maghulat na lang nga mapasensiyahun nga may pagpatawad, di bala?

Ang Bibliya, tinaga kang Dios kag dya gamhanan kag makabaylo kang kabuhi ka tawo. Ang promisa kang Dios gaumpisa nasulat sa 2 Timothy 3:16 diin nasugid nga ang tanan nga sinulat sa Bibliya gintugruan inspirasyon kang Dios. Ang dya nga promisa kang Dios kanatun makatugro kaaraman. Matun-an nga ang mga tinaga ka Bibliya naghalin Kana. Ang Bibliya nga amo ang Balaan nga Libro kang Dios atun mabasahan ang duro nga mga promisa nga nasulat kag ang iba gani nabalay run sa atun mga tagipusuon kag mga isip. Kon atun lamang mabuksan ang atun mga tagipusuon duro lamang nga mga tinaga sa promisa nga pwede natun madara, magamit, kag makabulig kada adlaw -adlaw sa atun pagkabuhi rugya sa kalibutan.

Dya ang iban nga mga ginpromisa kang atun Dios. Akun dya ginapa-ambit kag mabasahan sa Isaiah 41:10: “Indi ikaw ma-discourage, indi ikaw magkahadluk kay Ako ang imo Dios kaimaw mo pirme.” Sa 2 Peter 1:4 “And because of his glory and excellence, he has given us great and precious promises. These are the promises that enable you to share his divine nature and escape the world’s corruption caused by human desires.” Dya akun gid nagustuhan, ang nasulat sa Jeremiah 29:11: ”For I know the plans I have for you,” says the Lord. “They are plans for good and not for disaster, to give you a future and a hope” kag sa Matthew 11:28-29: “Come to me, all you who are weary and burdened, and I will give you rest. Take my yoke upon you and learn from me, for I am gentle and humble in heart, and you will find rest for your souls.”

Duro pa nga mga promisa kang Dios para kanatun. Gani indi gid magdura ka paglaum kag tindugan natun ang mga promisa kang atun Mahal nga Dios nga may Pagtuo.

May kanta nga nagustuhan ko kantahun. Kanami lang ka lyrics na:

Standing on the promises I cannot fall,
Listening every moment to the Spirit’s call
Resting in my Savior as my all in all,
Standing on the promises of God.

IOS 7 Wallpaper.

Ang tinaga nga may garantiya ginsulat kag ginpirmahan kang Makaako mismo, sa diin gindeklarar nga Ana pagahimuon ukon indi pagahimuon nga mga bagay. Ang Dios lamang ang makakontrol kang tanan. Sa kalibutan nga duro ang mga butigon, magnanakaw, con-artist kag iba pa. Nagapahaganhagan batyagun nga may Dios nga atun masarigan gid. Indi pareho ka mga politiko nga nagpangako sa kay kon sin-o nga ginpangakoan para lamang botohun.

Ang wara nagamara nga paglaum kag mga ginadamgo, ang mga mayad kag manami nga huni, may gahum nga tinaga kag dya may pagpabatyag nga may kainit sa bug-os mo nga kalawasan, ay ang mga promisa. Ang pagpromisa nga may katumanan kag may paghigugma labaw sa tanan. Salamat kag dayawun ang Ginuo. Happy Valentine’s Day sa tanan!

‘Rave Church: Ghent Light Festival 2012′ / http://www.lostateminor.com

“I am the Lord your God, who brought you out of the land of Egypt where you were slaves. You must not have any other gods except me. You must not make for yourselves an idol that looks like anything in the sky above or on the earth below or in the water below the land. You must not worship or serve any idol, because I, the Lord your God, am a jealous God. If you hate me, I will punish your children, and even your grandchildren and great-grandchildren. But I show kindness to thousands who love me and obey my commands.” -Exodus 20:2-6

Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw

Maka-kadlaw o makayuhum man gid kamo kadya sa darwa ka hitabo nga akun nadumduman:

1)Kang sa Makati Medical Center katu ako nga nabuhi kag ang memorya nagbalik nga ana ka bata nga 10 anyos, sa sulud katung kwarto nga 10 kami nga pasyente kay may naga-uraroy sa sakit kag nagahiribiun, ako tana masinadyahun nga nagtudlo kana pati sa mga doktor kag nars nga magkanta. Kun indi gani sanda magsunod, nagasinggitan ako. English speaking pa nga teacher abi ako, ay te, para indi ako magsinggitan, gasunod na lang sanda tanan kanakun. Pati ang mga tagbantay kag tagbisita ka iba nga mga pasyente. Kuon gani nanda nga daw may party kami tamun permi sa kwarto namun katu. Makatiringala nga ang pagdayaw sa Dios ang makabulig pasadya sa mga pasyente kag makabaylo kang ginabatyag.

2)Kang gamay pa ang akun kamagurangnan nga bata, tatlo pa lang ka tuig kang sa Colorado Springs pa kami, pagsimba namun pagkatapos ka Sunday School amo ang Worship Service. Sa tunga-tunga ka pagpamati kang mensahe ka Amerikano nga Pastor, ay abaw, basta lang nagsinggit akun bata nga “TAMA NA JESUS!” Abaw ah, nagklap-klap ang mga Amerikano kag mag-Praise the Lord. Sus timo, mayha gid ako. Wara sanda kamaan nga gasinggitan run ang bata ko nga gusto na run matapos kag gusto na mag-uli. Wara man nagahibi akun bata amo nga dismulado.

Rugya run kami sa Maine, sa amun pagsimba kaimaw ang akun tatlo ka bata kang magagmay pa sanda, malipayun ako kag makayuhum gid ka tudo kun mabatian ko ang akun mga bata nga magkanta ka God is love sa Bisaya nga kanta: “Ang Dios Gugma, ang Dios gugma, maghigugmaany kita” kag iba pa nga kanta parehas ka “Kalipay sang akun kasing-kasing, kalipay kay ginluwas ako, si Jesus nagaaman sang puloy-an sa langit, ang akun kasing kasing nagakalipay.”

Ilabi na gid kun sanda nga tatlo ang naga-special music sa Sunday Worship. Kun kaisa kaimaw ako nanda magkanta. Kun kaisa ako naga solo sa atun gid nga lengguwahe, ang mga Franco-Amerikano nami lang ang anda mga yuhum sa pagpamati kag pag-klap-klap pagkatapos ko kanta. Siyempre bag-o magkanta akun run sanda ginasugidan kag nasulat ang kanta sa programa. Ang pag-agto sa simbahan kag ang pagsimba kang bug-os nga pamilya kaimaw ang mga kapamilya Kristiyano bisan maniki lang nga oras magkiritaay, magkamustahanay, mag-irimaway sa sulud ka simbahan kasadya ang mabatyagan ka kada isara.

Ang pagkanta pagdayaw sa Dios. Ano pa ayhan kun sa langit run iririmaw ang tanan sa pagdayaw kag sa narisari nga lengguwahe kag kada segundo, minuto, kag oras kaimaw ang atun Dios?

Gina-agda ko kamo sa pagsentro ka inyo kaisipan kag tagipusuon sa dyang mga berso halin sa Bibliya nga ginapaambit ko kaninyo para sa atun padayon nga pagpamalandong. Wara ako it kopya kang Bibliya sa Kinaray-a gani sa English dya:

2 Kings 17:38-39: “Do not forget the agreement I made with you, and do not honor other gods. Instead worship the Lord your God, who will save you from all your enemies.”

1 Chronicle 16:23-31: “Sing to the Lord, all the earth. Every day tell how he saves us. Tell the nations about his glory; tell all peoples the miracles he does. The Lord is great; he should be praised. He should be respected more than all the gods. All the gods of the nations are only idols, but the Lord made the skies. He has glory and majesty; he has power and joy in his Temple. Praise the Lord, all nations on earth. Praise the Lord’s glory and power; praise the glory of the Lord’s name. Bring an offering and come to him. Worship the Lord because he is holy. Tremble before him, everyone on earth. The earth is set, and it cannot be moved. Let the skies rejoice and the earth be glad. Let people everywhere say, “The Lord is king!”

Psalm 86:9-10: “Lord, all the nations you have made will come and worship you. They will honor you. You are great and you do miracles. Only you are God.”

Happy weekend sa tanan!

Mga alas nga nagapakita kang mauti nga pagdisinyo ni Joseph Feher (1908-1987) halin sa “Fragments of Hawaii’s History Playing Cards” nga gin-imprenta kang 1984. Ang dumaan nga mga baraha amun nasapwan sa sangka flea market kag ginbaydan kang $2. (Litrato ni Camille Lachica)

Nenen Geremia-Lachica/Bag-ong Bahit

Bilang pagsakay sa komersyalismo kang Valentine’s Day kag kuno abi pagpakita kang pagpalangga kang Netflix sa mga suki nga manoglantaw, tingub nga ginpaguwa ang Season 2 kato nga semana. Ano gid dya ang “House of Cards” haw nga suno sa balita pati si Presidente Obama kuno nagpulaw-bugtaw man ka lantaw? Kon nagaplano ikaw nga mag-umpisa ka lantaw, indi run lang magpadayon ka basa kang akun ginasulat nga dya. Wara ako ti tuyo nga mag-amot sa imo pagkakulang-turog pagkasunod nga adlaw kag indi ako gusto nga mabuhinan ang imo kalangkag.

Parte sa ano ang istorya? Kagarukan sa politika, pagkahangol-hangol sa gahum ka pinili nga mga opisyal sa Capitol Hill kang America. Ang mga nagapungko sa gahum kag ang may ambisyon nga mag-agaw kang gahum tanan may ginakaptan nga mga baraha. Makawiwili kon paano ang andang pagsipal, san-o taguon ukon ipaguwa ang alas nga andang ginakaptan agud magdaug sa sipal kang pagginahum, bukut lamang sa pulitika kundi pati sa pangabuhi bilang mag-asawa ukon mag-abyan.

Ang makaharawat-hawat nga mga hitabo nga nagapakita kang aksyon kag reaksyon ka mga karakter sa pagpangapin kang anang bentaha naghalin tanan sa bungang-isip kang sangka screenwriter/playwright nga si Beau Willimon.

Angayan kag bakud ang pagpili kay Kevin Spacey bilang Francis Underwood, ang lider kang house majority ukon ang “whip”. “Manoglatigo” gid man sa mga katapu kang anang partido, mapa-huud na ang nagaindi kag mapa-indi na ang nagahuud. Ginapatigayon ni Underwood ang mapino nga mga pagbinutig kag pagbarabaliskad ka mga sugid nga tanan ginasuportahan man kang anang asawa. Ang andang handum amo ang mangin presidente kang ginakabig sa gihapon nga pinakagamhanan nga pungsod sa bilog nga kalibutan. Sampat gid si Robin Wright bilang maambung kag ambisyosa nga Claire Underwood.

Angay kang premyado nga serye, “Breaking Bad” sa AMC, ang House of Cards nagasaulog kang kadulum kag kalainan sa kalibutan. Si Walter White nga sangka mabuut nga maestro sa Chemistry nangin kusinero kang cocaine para may garastuhon sa pagpabulong kang anang kanser kag masalbar na ang anang pamilya sa tuman nga garastuhon. Si Frank Underwood wara it balatian nga kanser kundi tuman lang nga kadalok sa gahum. Pareho nga sagad sanda maglusot sa sitwasyon bisan nga daw nabutang run sa ital-ital kag rapit madakpan ukon mahublasan ang andang mga kabutigan. Si Walter nagabutig man pero nagadangup pirmi sa pagpinsar ka anang pamilya. Si Francis Underwood wara’t ginadangpan kundi ang anang nagairislub-islub nga nga butig agud ibutang sa ibabaw ang anang kaugalingun.

Tanhaga nga sa ginapakita nga pagkaitum, pagkagarok, pagkahigku kang kalibutan pamulitika, tapat run gid gani nga nahaylo kag nakunyag ang mga manoglantaw sa pagbantay, pagtugro ka andang interpretasyon kag pagpakut kon ano ang sunod nga matabo. Ayhan tungud ang istorya nag-igu gid kang matuod. Gani ang nagalantaw nagaugut, nangil-ad sa mga kagarukan nga ginapakita pero nagahulat man kon bala may kasulhayan ang mga nabiktima.

Ayhan tungud man sa kampyon nga mga aktor, sa eksperto nga pagpasunod ka mga hitabo kag sa mahagpok nga mga harambalun kag pagsinabtanay nga nangin makakawiwili gid ang serye. Pinasahi ang estilo nga gingamit sa pagtubang kag paghambal ni Frank Underwood sa manoglantaw nga masami nagalibak kang anang kaimaw sa eksena.

Bukut sara kundi duro ang mga alas nga ginakaptan kang dya’ng serye, gani bukut katingalahan kon kapira magdaug ka mga premyo sa telebisyon kag kapira ginlawag bilang manogdaug sa nagkalain-lain nga mga kategoriya umpisa kang una nga pagpaguwa. Ang kontrata ka manunulat hasta darwa lang ka season. Maan lang, basi nagapulaw-bugtaw run kadya ang production crew para sa ikatlo nga kasugpon.

I will praise You, for I am fearfully and wonderfully made. Psalm 139:14

Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw

Sobra 33 anyos run nga nagligad kang ginbungguan ako ka kotse. Ang kabuhi ko kadya rugya sa Maine amo ang akun ginakabig nga ikarwa nga kabuhi. Nabasa n’yo run sa mga nagligad ko nga blog ang natabo kanakun kag ang nangin epekto na kadya. Isara rugya, kag labi sa tanan, ang pagka-diskubre nga matuod may Dios nga nagapalangga kanatun.

Hasta kadya, sa adlaw-adlaw ko nga pagkabuhi, ang epekto katung aksidente. Duro nga beses diin makabuong ako ka pinggan, baso kag iba pa nga bagay nga akun makaptan. Rian buong gid kag indi mapuslan. Indi parehas kang akun nadura nga paa nga nabari, nga gintuga kang Dios, kag may pinasahi nga kinaiya, amo nga naggamit ko liwan. Bisan nabuhayan balik, nakapanaw gihapon liwan ako kag sa pagpalangga kang akun mga ginikanan kag mga abyan kag pagsarig sa Dios, nagbalik ang akun memorya. Bangud parehas sa nasulat sa Salmo, kita “fearfully and wonderfully made.” Bangud rugya, ang akun tagipusuon puno kang pagdayaw (Psalm 139:14).

Kun kis-a nga nasamadan kita ukun indi natun gusto ang atun lawas, parehas abi nagmal-am run ukun nagbuy-unan ukun nagraw-ay, pensarun natun nga ang atun lawas enggrande nga desinyo kang Dios. I-sentro natun ang atun atensyon sa hambal kang Ginuo, nga kita ginapalangga na kag ginadayaw. Gani sa amo nga bagay, andaman natun ang atun lawas bangud rugyan si Hesus, templo sa atun lawas. Ang atun kasakit, kasakit na man. Amo man ang kalipay.

Ang akun pangamuyo: Amay sa langit, buligi kami tanan sa pagturuk, pag-isip kag paghambal sa sulod ka mga oras kang amun pagkabuhi nga nagapasalamat kag nagadayaw sa imo desinyo. Patawara kami sa amun mga kakulangan kag tudlui kami nga makita Ikaw sa kada sirkumstasiya. Dayawun ang Dios nga Manugtuga kag Makagagahum, sa ngaran ni Hesu Kristo nga amun Ginuo, ang Bantug nga Manugbulong kag ang Balaan nga Espiritu nga magapabilin sa pag-ili-ili kanamun. Amen.

Mensahe sa Marso
(kay T’yay Minda)

mabatian ko ang imo pirisnguon
sa mga linya ka barasahun –
nagabuyangyang kang kamatuoran
nga imo kag kang iba pa natirawan.
daw ngutngut ka lagub,
pin-ut ka dughan kag hapdi ka taguangkan.

Halin sa IOS7 Wallpaper.

Una nga nabalhag katung 1998 sa SALATAN, antolohiya kang mga binalaybay sa Kinaray-a nga gin-edit ni Jose Edison C. Tondares para sa Paranubliun-Antique, sangka sosyo-kultural nga NGO sa Antique katung dekada 90 hasta tunga-tunga kang 2000. Gintigayon kang Paranubliun-Antique ang duro nga mga lihuk sa pagtipon,paggamit, kag pagduso kang Kinaray-a nga pulong kag kultura sa nagkalain-lain nga porma parehas kang pagsulat kag pagpinta, amo man sa teatro kag musika. Sa gin-isponsor na kadya nga Una nga Paindis-Indis sa Pagsulat sa Kinaray-a, nangin Tagdaug dyang binalaybay.

Duro gid nga salamat sa Paranubliun-Antique kag sa University of San Agustin sa Iloilo.

_____________________________
Mabuhay ang Kababaihan! Mabuhay ang Kalalakihan nga nagapalangga kag nagarespeto sa kababaihan!
Ang mga kinamatarung kang kababaihan, mga kinamatarung natun tanan bilang tawo.

Nagapati takun sa pagbuliganay kang babayi kag lalaki, ilabi na kadyang panahon kang climate change kag mga kalamidad, bag-o nga mga giyera, mga nagaturuhaw nga balatian, kakulangan kang pagkaun kag pagmahal kang mga baraklun nga nagapataas kang divisyon sa tunga kang manggaranun kag imol, pagdasig kang tanan bangud sa bag-o nga mga teknolohiya kag ang amat-amat nga pag-ilis sa tawo kang mga robot, apps, kag drone.

Pero klaro man kanakun nga matuod gihapon dyang domestic violence nga ginalaragway kang binalaybay. Padayon dya nagakatabo sa adlaw-adlaw nga tanan sa sulud kang mga panimalay sa atun baryo, sa bilog nga pungsod, kag sa nari-sari nga bahin kang kalibutan. Amo nga ang padayon man nga pagkinahanglan sa pagpakigbato kontra rugya nga nagaumpisa sa edukasyon kang babaye, amo man kang lalaki (hay biktima man sanda kang maka-lalaki nga pagpabahul, halimbawa, dara kang kultura kag relihiyon kag nakaandan nga pamensarun kag pagginawi).

Sa amo nga bagay, importante dyang pagsaulog kang Marso 8: atun pagkomitar sa wara it katapusan nga giyera sa mga pwersa nga padayon nagapasampukanay sa mga babayi kag lalaki.

May Introduksiyon ni MERLIE ALUNAN /May aman nga mga binalaybay nga ginlubad sa Sinibwano/Ginbalhag kang University of San Agustin: Iloilo City, 2014

Pangga Gen/taga-uma@manila

Ginahayaw kang koleksyon ang binalaybay bilang taboan kang mga mito, pilosopiya, siyensya, kag literatura. Salamat nga may sangka Kataw kita nga Prinsesa sa Kinaray-a. Imawan natun tana, tabuon sa mga lugar kag panahon kang pagpamulak kag pagkalaya kang paghigugma, sa mga pinanid ka anang mga libro.

_____________________
Para dugang makilala si J.I.E.Teodoro, bisitaha ang http://www.jietedoro.blogspot.com.

Ang kagutum kag mayha ang maga-abot sa tawo kon napabayaan nga wara ang disiplina, pero ang nagabaton kang pagtudlo mangin madinalag-un. Proverbs 13:18

Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw

Disiplina ang akun nadumduman sa dyang hitabo. Isara ang disiplina sa mga ginakaugtan kang tanan ukon ang pinaka- indi magustuhan kang tanan sa atun panahon halin kang bata pa hasta magmal-am. Ang masunod nga karakter sa tagsa ka tinuga amo ang natuo nga katimbang kag dya amo ang pagpasensiya kag pagpugong kang atun mga kaugalingun. Nanotisyahan man ninyo kon papaano ang mga Olympians pirme ang andang hambal sa mga testimonya ilabi na gid ang mga nagdaug sa kompetisyon kon bala ang disiplina nakabulig ka husto sa ano man nga pagahimuon praktis nanda adlaw-adlaw sa idalum kang pag-ensayo ka andang coach ukon manugtudlo. Disiplina ang kinahanglan.

Rugya ang iba pa nga mga gamit ukon pulos kang disiplina. Mga halimbawa: Pareho man ka akun agut nga bata, isara man ka artist nga halin pa kang gamay pa tana pirme adlaw-adlaw nagakapot ka papel kag lapis. Hala drawing. Te hasta kadya sa kolehiyo run, anang kurso Art & Design. Amo dya hay may disiplina halin kauna.

Makita man natun dya sa kaso ni Manny Pacquiao. Nakita natin sa mga balita anang pag-practice adlaw-adlaw. Dya wara it iba kundi disiplina man.

Amo man ang mga basketbolista pareho ni James Yap. Kag duro pa nga iba parehas kang mga manugsaut kag manugkanta, kag mga manunulat. Bisan gani ang pagpaniwang. Disiplina gid sa pagkaun kag pag-exercise ang kinahanglan. Wara it lawas nga magkahusto kon wara ang disiplina. Wara it pensar nga mayad kon wara man dya it disiplina. Wara it temptasyon kon may disiplina.

Kada isara kanatun gakinahanglan ka disiplina. Paano mahanas dya? Sa paghimo ka sangka butang ukon bagay adlaw-adlaw. Hasta mangin nakaandan nga nangin normal gilang ukon ordinaryo. Panumdumon man natun ang pagpasensya kag pagpugung sa kaugalingon nga mga luyag para sa kaaraydan kang iba. Kon sa urihi mayad ang bunga ka aton ginahimo, makatugro man kasadya kag yuhum indi lamang sa aton kaugalingon kundi sa iba man.

Ang akun pangamuyo: Amay namun sa langit, sa gihapon buligi kami nga batunon ang imo pagdisiplina sa tagsa namun ka kabuhi nga kami mangin isara ka bulawan paagi sa amun pagpadayon pagtuman kang imo mga sugo. Sa ngaran ni Hesus, Amen!

“Choose life that both you and your descendants may live; that you may love the Lord your God, that you may obey His voice.” Deuteronomy 30:19-20

Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw

Nagpakamatay run tana para kanatun.

Ano ang kabuhi? Ano ang pagbuot kang Dios sa akun kabuhi? Gapabilin dya nga pamangkot kanakun halin pa kang ako bata. Paano kon indi ko makita dya? Paano kon indi ko maman-an dya? Pagkatapos nga ako nabuhi liwan nga may kabudlayan ang ginaatubang ko pirme, kauna ang akun pag-ugali nagbaylo sa pagkabata nga kon ano akun gusto dapat pagasundon para ako masadyahan mismo kag indi maisip ang ‘mayad pa nga napatay ako.’

Ang pagbuot kang Dios daw parehas lamang dya ka isara ka dagom sa mga hilamon nga budlay makita. Duro na lang ang mahimo para masagap dya sa kon diin lang nga palibot para dya makita, indi bala? Pero ang akun nga panurukan kang pagbuot kang Dios nangin sala tungud sala man ang akun panurukan sa Dios.

Ang Dios wara it kasadyahan nga makita kita nga nadura, nanglagawan, nagapangita. Ang gusto kang Dios maman-an natun ang ana nga pagbuot, ginhimo na nga klaro kag simple lang. Indi duro nga pagapilian kundi darwa lang ka bagay, “Kabuhi kag kamayad, kamatayun kag kasayud” nga nasulat sa Deutoronomy 30:15. Ang sugo kang Dios kanatun amo ang higugmaun Tana kag magamatinumanun sa ana mga sugo.

Akun nadumduman ang istorya natungod kay Moses kon inyo man nabasahan sa Bibliya ukon nalantaw bi;ang pelikula, ang Napulo ka Sugo. Kang ginhambal kaimaw na ang mga Israelites, tana nagapangayo nga pagahimuon ang mayad nga pagpili paagi sa pagtuman ka mga sugo…..”Tungud dya ay Imo Kabuhi.” Mabasa sa Deutoronomy 32:46-47. Ang pagbuot kang Dios kanatun amo ang kabuhi. Ang kabuhi amo ang tinaga kang Dios. Kag si Hesus amo ang Tinaga.

Ang mayad nga pagpili indi mahulas. Pero kon ang Tinaga kang Dios amo ang atun giya kag handum sa katapusan atun dayawun kag simbahun ang Dios, matugruan kita kang Dios kang kaaram kag mayad nga desisyon sa pagpili. Padayon lang kita magsarig kag magtuman sa atun Ginuo nga may kalipay, bangud huram lamang kana dyang atun kabuhi.

Ang akun pangamuyo: Amay sa langit, kanimo nagahalin ang matuod nga kaaram, buligi kami nga Kanimo lamang magasarig kag sagapun pirme ang imo pagbuot agud makita namun ang imo gugma kag paglaum, sa ngaran ni Hesukristo, Amen.

Ang akon darwa ka prinsesa, sanday Boram kag Bora.

PAN GAPSUMNIDA /NAGKITA-AY RUMAN KITA /CECIL GARAPAN-KIM
Taga-Tobias Fornier, Antique. Tapos kang BA Broadcast Communication sa UP sa Visayas sa Miag-ao, Iloilo kag Diploma in Teaching, major in English sa West Visayan State University sa Lapaz, Iloilo. ESL Teacher kadya sa Jungchul English Language Academy sa Changwon, South Korea diin tana nagauli imaw ka anang bana kag mga bata.

Bisan matuod nga buhay ron kami nagahulat kadya nga regalo, rako gihapon akon mga duha-duha ukon worries. Pamatyagan ko daw “first time” ko nga mangin iloy. Pati si banahon gina-nerbyos man ukon indi na mahangpan ang ana ginabatyag. Una na nga gin-isip:

“Masarangan ko ayhan sanda buhion?” “Masuportaran ko ayhan sanda hasta magbahol?”

Ang mga Koreano pirme guid ginaisip ang responsibilidad sa pamilya ilabi ron guid para sa andang kabataan. Amo ria ang rason kon andot wara sanda nagapadaso-daso magpakasal. Sara ka rason nga naluyagan ko sa andang kultura.

Sa first trimester kang akon pagbusong rako ako gusto kan-on. Ginadumtan ko nga kan-on ang ginisa nga monggo, linapwahan nga puso kang saging nga may tagabang, butong, mangga, fried chicken, pati serafina – rako pa. Ti anhon ko hay dya ako sa South Korea. Gin-isip ko lang nga “mind set” lang dya ang mga “cravings.” Pero daw indi gid pwede malipat-lipatan. Gasakit guid ang buot ko nga indi ko makaon ang gusto ko nga kan-on. Kabudlay gali manamkon sa iba nga pungsod.

Mga pagpati kang mga Korean angot sa pagbusong

Dapat makaon guid ako kang mga prutas kag dapli kuon kang akon ugangan nga babaye para magnami ang panit kang bata. Rako tana may gina-preparar nga mga side dish nga puro dahon-dahon. Pero hay kabudlay guid itunlon. Huod man-an ko nga maggaranon dya sa bitamina kag mayad guid sa lawas kag sa baby.

Wara labot nga wara ako it gana magkaon, bukot mayad pa ang sabor. Kontra ko guid ang dapog kang kimchi pero paborito ko guid dya kauna.

Naghugos guid akon lawas sa akon pgpanamkon. Bahul guid ang akon pasalamat hay ginpasugtan ako ni banahon nga mag-uli sa Pilipinas bisan sangka semana lang. Nakaon ko guid man ang tanan nga gusto ko kan-un. Naulian ang akon paginhawa. Lain guid ang sabor kang pagkaon sa uma nga ginbahulan ko.

Kuon kang akon ugangan, indi ako sagad hulag parehas kang pag-ehersisyo, bisan pagpanaw-panaw lang hay basi mahulogan ako. Nakita na ako isa ka bes nga naga-swing, baw gin-agtunan na guid ako sa “playground” kag kun-an nga “hajimara!” Kon kanaton pa, “indi magg-swing.” Dapat mapahimuyong lang gid ako. Bisan sa sulod balay, wara ako gina pa-obra kang akon ugangan.

Pirme ko lang mabatian sa ana baba, “nega halke, nega halke” (ako lang, ako lang). Pero kon wara tana sa balay, gakalit ako maninlo kag manghimos kang hirimuson. Bisan sa eskwelahan nga gina-obrahan ko, espesyal ang pag-tratar kanakon.

Nagapati ang mga Korean nga kon ano ang makita, makaon, mabatian, kag mabatyagan kang nanay, makaapekto dya sa pisikal nga itsura kang bata. Dapat pirme lang gwapa ang makita kag manami ang mabatian. Dapat ang pinakanami guid nga itsura kang prutas ukon ano man nga pagkaon ang kan on para mag gwapa ukon gwapo ang bata. Ang akon ugangan, ginakihad na guid ka mayad ang ginpanamkunan ko nga mansanas, peach, melon, kag sandiya. Bisan sa mga tiendahan, ginapili guid ka tindera ang pinakagwapa nga prutas.

Ini ako dapat magkaon kang pato hay basi magkulang ang tudlo kang bata.

Rudya sa South Korea, ang tanan nga nagabusong (kasado sa Koreano), makabaton kang “pink ATM card” halin sa gobyerno nga ginagamit kon magpa-check up sa doctor sa bilog nga siyam ka bulan. Nagakahulugan dya nga wara kami gasto sa pagpacheck-up. Ang health center naga-text kada bulan kanakon nga mag-attend kang yoga class ukon lecture para sa nagabusong. Mayad guid ang anda serbisyo-medikal. Sa kada agto ko sa akon OB, ginalantaw guid ang development kang bata sa sulod paagi sa ultrasound.

Nagahandum ako nga raad tanan nga nagabusong nga kababaihan sa Pilipinas makabaton man kang amo dya nga serbisyo.

Ang doktor rudya wara gasugid sa nanay kon babaye ukon lalaki ang baby. Amo ra nga daw nakibot man ang akon OB pagpamangkot ko kon san- o ko pwede maman-an ang gender kang akon baby. Pero sa urihi ginkun-an ako kang nurse nga babaye ang amon baby. Sa maragtas kang Korea, ginahandum guid nanda nga lalaki ang anda bata. Bangud nga ang kalalakihan ang nagadumara kang nasyon. Amo dya ang rason nga ang mga doktor wara gasugid kang gender kang bata sa nanay. Pero mayad ron tulad hay gaamat amat lain ang anda nga pagpati. Ang akon ugangan nga lalaki kag babaye, mas ginapili nanda ang babaye nga apo kaysa sa lalake.

Sa Pagbata

Ang mga nanay nga bag o lang kabata, gina-pakaon kang seaweed soup tatlo ka beses sa sangka adlaw sa sulod kang sara ukon darwa ka bulan. Gapati sanda nga ang seaweed soup makapadugang kang gatas kang nanay, makabulig paayad kag makapaguwa kang mahigko nga dugo sa aton lawas. Bugana dya sa calcium kag iodine nga mayad guid sa nagapasuso nga mga nanay. Amo man dya ang ginaserbe sa pamahaw kon mag selebrar sanda ka birthday. Pag-uli ko halin sa hospital, may gahulat ron kanakon nga sangka bahol nga kaserola nga seaweed soup. Ginluto dya ni ugangan kag indi ako makapangindi. Naintindihan ko ang benepisyo sa pagkaon kadya pero masum-od man kon adlaw-adlaw.

Miyeok-guk ukon seaweed soup / Imahe halin sa Google

Sa sulod kang 21 ka adlaw, wara it mabisita kanakon nga mga abyan ukon iban nga paryente hay basi malatnan ka masakit ang bata. Indi pwede mapaguwa ang bata magluwas kon magpa-immunize. Ang una nga ika-100 nga adlaw kang bata importante kag espesyal nga adlaw kananda. Pagkatapos kadya pwede ron malagaw ang bata sa gwa. Ang bata ginaputos guid ka lampin bisan pa nga doble ron ang bayo kag ginakapayan pa guid ka madamol nga kapoy. Naman an ko nga maramig guid man pagbata ko (tagramig), pero daw indi guid ako kumpurmi hay basi ma-overheat ang bata. Bisan tag-irinit ginaputos gihapon ang mga bata hay basi masip-on. Kon wara gani si ugangan sa balay, ginabuol ko ang lampin kag ang kapay hay nagaparamalhas ron ang akon bata.

Sara pa mapaang sa sulod kang amon kwarto hay may heater kag kon mabatian ko gani nga may nagbukas kang pwerta, dali dali ko putos liwat si baby. Ang ugangan nga baye ang gabulig atipan kang bata. Gapati guid dya ang mga lola rudya nga eksperto sanda sa pagbahol kang bata amo ria nga indi sanda mabais.

Ang pagpangaran kang bata bukot mahapos. Ang ngaran naga-determinar kang buwasdamlag kang bata. Ang lolo ukon ang ugangan nga lalaki ang nagapili kang ngaran kag may equivalent dya nga Chinese name. Kalabanan nga mga ngaran rudya may darwa ka syllables.

Halimbawa, BO RAM (ngaran kang akon panganay). Kag dapat ang ngaran kang pangarwa nga bata, maumpisa man sa una nga syllable kang panganay. Amo ra ang rason nga ang ngaran kang pangarwa namon, BO RA. Pwede man mapangaran kana BO MI, BO GYOUNG kag rako pa basta gaumpisa sa “BO.” Pero ang desisyon sa pagpili nagahalin sa lolo. Sa iba nga pamilya, nagabayad sanda sa “name maker” para mapiho ang mayad nga “fortune” kang bata.

Ang akon sa pagbusong kag pagbata rudya sa South Korea, makuon ko nga espesyal nga eksperyensa. Labaw sa tanan malipayon ako sa bag-o nga inspirasyon namon sa amon kabuhi nga mag-asawa. Kag kabay pa nga bugayan kami kang aton Ginuo sa pagpabahol kananda.

Ang kasubo nga sa kagustuhan kang Dios nagabunga kang pagbaylo, nga wara ti paghinulsol, gapaagtu sa kaluwasan….2 Corinthians 7:10

Nay Nenen/Panan-awan sa Adlaw

Makatugro bala ikaw ka mga ngaran kang mga tawo kadya nga panahon nga nagapamati kamayad sa Dios? Ay, ang mga tawo nga may mga tagipusuon nga sensitibo sa Balaan nga Espiritu!

Maka-garantiya man gid ako nga sa amo nga mga tawo, baye man ukon laki, bata man ukon mal-am, ang mga nakamaan kon paano ang nabarian, nalaguban kag may pilas nga may marka maka-pruweba man gid. Sa lawas nagapabilin ang marka. Nagakasadya ako sa pagturok ka katapusan kang mga inadlaw kang bulan ukon tuig nga madali ang paghingapos. Dyan ang duro nga mga kasubo, sakit, mga pag-antos nga dapat pagbayluhan nga kabay indi mangin sobra sa masunod nga bulan ukon sa bag-o nga tuig. Nasulat sa Juan 16:33 dya nga bersikulo akun naisip nga makatugro kanatun kang paglaum:

“Sa kalibutan imo maatubang ang mga kasakitan, gani magkasadya, akun run dya nalampuwasan ang pag-antos kang kalibutan.”

Bisan mga bata kita kang Dios indi tana naga-promisa kang mahulas nga kabuhi, kang may kabuganaan, ukon may mayad nga lawas. Wara kita nagaisarahanun sa mga kabudlayan. Ang Dios kaimaw natun bisan pa nga indi natun maintiendihan ang ano nga atun paga-ekperyensiyahan nga pagtiraw sa kabuhi, kita magsarig sa tagipusuon kang Dios tungud kilala natun Tana. Man-an natun nga indi na kita pagapabayaan kundi kita Ana pagabuligan magdangup lamang nga may pagsarig kag paglaum.

Siguro sa imo pagbasa kadya nagadara ikaw ka marka nga sa adlaw-adlaw nagahimo ikaw kang imo mga pamaagi lamang matugruan ka solusyon kag ginapaluyahan mo ang espiritu kang Dios nga gintugro na para makatudlo kanatun paagi sa Ana hambal. Kag kon kadya nga tinion, sa mga pahina ikaw kang imo desperasyon sa pagbaylo kang imo tagipusuon; kon paano matun-an halin sa Dios kag ang pagbag-o kang imo relasyon kaimaw kang Dios.

Kay ang atun kabulig amo ang Balaan nga Espiritu nga magatudlo kanatun kang tanan nga butang (John 14:26).

Kon bala maisip mo ano ang mga natabo sa kabuhi? Ang nagatugru kang sensitibo nga tagipusuon amo ang atun mga Kapaslawan (Failures) kag matudloan kang espiritu natun ang Bugal (Pride)nga amo ang sagabal sa kabuhi. Amo ra ang nasulat sa Bibliya nga ginatawag ni St. Paul nga, “Maka Diosnon nga kasubu.”(2 Corinthians 7:10).

Duro kanatun nga naka-eksperyensiya kang pagtiraw nga naduraan ka obra, pagmasakit kag pagkamatay kang pinalangga, diborsyo, sa sakit naospital kag kon ano pa nga klase kang pagtiraw.

Kon ang pagtiraw gaabot, presensya kang Dios ang promisa na wara ti makapa-separar kanatun sa ana nga pagpalangga paagi kay Kristo nga atun Ginoo. Sa tunga kang imo pagbaylo kang kabuhi paagi sa mga pagtiraw, dumdumon natun nga ang Dios nagapadayon pangobra sa gusto na mahimo sa atun tagsa ka kabuhi, sa mga pagtiraw nga makatugro pagbaylo sa atun pag-ugali nga mismo makabunga kang pasensiya. Ginpromisa na kanatun ang grasya nga malampasan ang pagtiraw kang kabuhi. Ang pagtuo nagatubo kamayad sa adlaw kang tagraramig nga pagtiraw kag sensitibo nga tagipusuon.

I’m on summer vacation. This one promises to be the longest, and one for the books: #125DaysOfSummer, starting last May 01 until August 25.

I am home in my province Antique. Yesterday, I visited a college friend and fellow Antiquena who is now a successful lawyer. She is happily married with one son, my ihado (godson), in their lovely place in San Pedro, San Jose de Buenavista, the capital town of the province, and San Pedro being one of its biggest barangays.

Now, what to do in San Pedro when you have only an afternoon, a night, and a morning after?

My kumare drove me around the area at sundown. Here’s our prized destinations, captured by iPhone4S, unedited and unfiltered:

1. The San Pedro Church & Convent, Its Garden and Ruins

2. St. Peter’s Seminary

St. Peter’s Chair at the ground of St. Peter’s Seminary.

3. FarmVille

This 4-year old FarmVille is owned and managed by the municipality of San Jose. Open to the public.

Many thanks to Mr. and Mrs. Kano Moscoso for the warm reception and gift of plants and stories.

4. San Pedro River & Shore — The Sunset

I remembered old friends who used to live in another barangay here at San Jose who told me that among the many places they have traveled in the country and abroad, the best sunset for them happened here at San Jose, Antique.

I found myself not only remembering but agreeing as I relished this beauty.

I’m glad and grateful about this serendipitous discovery of San Pedro. Many thanks to the generosity of my kumare and her family.

I am writing this, the morning after before home in Dao – a town away – at the Kanyogan Garden Restaurant in Bantayan Road, Atabay, San Jose: a must-see place.